Charakterystyka występujących uszkodzeń

W trakcie wykonywania prac urządzeniowych  V rewizji urządzenia lasu zarejestrowano łącznie występowanie uszkodzeń drzewostanów od czynników biotycznych i abiotycznych na powierzchni 5087,75 ha, co stanowi 28,18% powierzchni leśnej zalesionej i niezalesionej nadleśnictwa, w tym uszkodzenia istotne powyżej 25% na powierzchni 760,91 ha co stanowi 3,77% ogólnej powierzchni leśnej nadleśnictwa.

Strukturę uszkodzeń od czynników biotycznych i abiotycznych odnotowanych w trakcie prac urządzeniowych w Nadleśnictwie Lubin  wg stanu na 1 stycznia 2016 r. przedstawia się w poniższej tabeli:

Struktura uszkodzeń od czynników biotycznych i abiotycznych

Zachwianie stosunków wodnych związane jest z niską lub wysoką roczną sumą opadów oraz okresowymi wystąpieniami rowów melioracyjnych.   Występują na terenie całego nadleśnictwa w różnym stopniu uszkodzeń, w postaci podtopień i zalań powodowanych przez gwałtowne zjawiska atmosferyczne. Dodatkowym zagrożeniem na terenie obrębu Polkowice są miejscowe podtopienia spowodowane działalnością górniczą KGHM.

Uszkodzenia od zwierzyny występują głównie w młodszych klasach wieku w większości w I-szym stopniu uszkodzeń.

Charakterystyka występujących zagrożeń oraz metody przeciwdziałania ich skutkom

Nadleśnictwo Lubin obejmuje obszar leśny o umiarkowanej częstotliwości występowania poważniejszych szkód wywoływanych czynnikami atmosferycznymi w drzewostanach (gołoledź, okiść, podtopienia i zalania oraz wiatr). W trakcie obowiązywania planu u.l. IV rewizji znaczniejsze jednorazowe szkody miały miejsce w roku 2006 i  2010 na powierzchni 540 ha i 204 ha– czynniki abiotyczne (obniżenie poziomu wód i susza, podtopienia) łącznie w latach 2006-2015 na powierzchni  850 ha oraz uszkodzenia od wiatru w 2007r. na pow. ok. 213 ha i w  latach 2009-2010 po ok. 100 ha – łącznie w latach 2006-2015 uszkodzenia od wiatru wystąpiły na pow. 448 ha.    

Z zagrożeń biotycznych największe znaczenie miało występowanie osutki sosny w 2006 r. na pow. 382 ha i w roku 2011 na pow. 148 ha łącznie w latach 2006-2015 - 676 ha, rdza na liściach i igłach w 2006 r. na pow. 348 ha i w roku 2011  na pow. 126 ha – łącznie 548 ha oraz   zagrożenie od huby korzeni  w 2006 -2007  na pow. 208 ha i 450 ha – łącznie 724 ha.

Ogółem można stwierdzić, że zagrożenie ze strony czynników biotycznych i abiotycznych na terenie Nadleśnictwa Lubin jest umiarkowane.

ZAGROŻENIA  ABIOTYCZNE

Spośród szkód abiotycznych w nadleśnictwie na szczególną uwagę zasługują szkody wyrządzane od zakłóceń stosunków wodnych i niskich i wysokich temperatur oraz od wiatru.

Szkody od niekorzystnych  wiatrów zanotowano tylko w latach 2007, 2009 i 2010  na powierzchni 448 ha. Zakłócenia od stosunków wodnych notowano głównie w  uprawach i młodnikach na pow. 464 ha i w starszych drzewostanach na pow.385 ha.

Wg danych przedstawionych przez ZOL na przestrzeni lat 2006-2015 łącznie uszkodzenia  spowodowane przez czynniki abiotyczne zanotowano na powierzchni 2925 ha.

            Zachwianie stosunków wodnych związane jest z niską lub wysoką roczną sumą opadów oraz okresowymi wystąpieniami głównych cieków z koryta oraz działalnością górniczą KGHM Polska Miedź.

Przeciwdziałanie tego typu uszkodzeniom leży poza kompetencjami ALP, ale w celu zminimalizowania tych szkód wskazane jest odtwarzanie starych zbiorników wodnych jako zbiorniki retencyjne. Na terenie Nadleśnictwa Lubin  zlokalizowane są  dwa zbiorniki retencyjne o obrębie Polkowice w oddz. 23 b na pow.1,21 ha i w oddz. 101 a na pow. 0,42 ha. 

Dodatkowo  można  konsekwentnie realizować przebudowę drzewostanów, mającą na celu dostosowanie składu gatunkowego do pożądanego na danych typach siedliskowych lasu, a przez to  zwiększenie odporności biologicznej drzewostanów.

Natężenie szkód abiotycznych na terenie nadleśnictwa można określić w ostatnich latach jako średnie.

ZAGROŻENIA BIOTYCZNE

Choroby grzybowe

Większych zagrożeń ze strony szkodliwych grzybów na terenie nadleśnictwa nie stwierdzono. Zanotowano jedynie w latach 2006 i 2011 uszkodzenia od osutki sosny na łącznej powierzchni 530 ha, rdzę na igłach i liściach  w latach 2006 i 2011 na łącznej powierzchni 476 ha i mączniaka dębu w latach 2005-2016 na łącznej powierzchni 168 ha. 

Wg danych z ZOL w latach 2006-2007 zanotowano uszkodzenia od huby korzeni na łącznej powierzchni 657 ha.

Łączna powierzchnia uszkodzeń powodowanych przez szkodliwe grzyby na terenie nadleśnictwa w latach 2006-2015 wyniosła 3184 ha.

Łączna powierzchnia drzewostanów na gruntach porolnych, szczególnie narażonych na hubę korzeni wynosi 8679,73 ha.

Szkodniki korzeni

Do najważniejszych i najgroźniejszych szkodników korzeni  zagrażających drzewostanom nadleśnictwa należy w obrębie Tymowa  chrabąszcz majowy i kasztanowiec  owady doskonałe i pędraki.

Zagrożenie ze strony chrabąszcza majowego i kasztanowca występowało na terenie trzech  leśnictw: Naroczyce, Nieszczyce i Orsk we wszystkich latach ze szczególnym nasileniem w roku 2012  684 ha i w 2015 roku na pow. 800 ha.

Szkodniki pierwotne

Do najważniejszych i najgroźniejszych szkodników pierwotnych zagrażających drzewostanom nadleśnictwa należą: szeliniaki, zwójki dębowe i  kuprówka rudnica.

W roku 2006, 2007 i 2011 notowano występowanie szeliniaka na pow. 120 ha, 87 ha i 115 ha łącznie 322 ha.

Zwójki dębowe notowano w latach 2006-2008 na pow. 433 ha, 37 ha i 126 ha.

Kuprówkę rudnicę notowano w latach 2007-2009 odpowiednio na pow. 104 ha, 286 ha i 268 ha.

Pozostałe szkodniki pierwotne w minionym okresie gospodarczym na terenie nadleśnictwa nie stwarzały większych zagrożeń.

Szkodniki wtórne

Do najważniejszych i najgroźniejszych szkodników wtórnych  zagrażających drzewostanom nadleśnictwa należą: cetyńce  oraz przypłaszczek granatek.

W roku 2006-2008  stwierdzono występowanie cetyńców na powierzchni 4231 ha średniorocznie 1410 ha, wykonano zwalczanie mechaniczne w tych samych  latach na tej samej powierzchni.

W roku 2006 odnotowano występowanie przypłaszczka granatka na powierzchni 719 ha, wykonano w tym samym roku zwalczanie mechaniczne na powierzchni 1247 ha.

W pozostałych latach nie notowano większych zagrożeń ze strony przypłaszczka granatka za wyjątkiem 2010 r. na pow. 162 ha bez potrzeby wykonywania zabiegów.

Pozostałe szkodniki wtórne w minionym okresie gospodarczym na terenie nadleśnictwa nie stwarzały większych zagrożeń.

Do metod ochrony drzewostanów przed szkodnikami wtórnymi należą:

• utrzymywanie lasu w należytym stanie sanitarnym /przestrzeganie zasad higieny lasu i minimum sanitarnego/,
• usuwanie drzew zasiedlonych,
• usuwanie z lasu drewna niekorowanego,
• niedopuszczanie do powstawania nadmiernych przerzedzeń,
• wykładanie drzew pułapkowych,
• stosowanie pułapek lepowych z czarnej folii (dot. przypłaszczka),
• stosowanie pułapek feromonowych.

Gryzonie

W latach  2006 -2008, 2012 i 2015  odnotowano łącznie uszkodzenia od gryzoni na pow. 190 ha, zwalczanie metodami chemicznymi objęto  powierzchnię 172 ha w latach 2006-2007 i metodami biologicznymi powierzchnię 16 ha w 2012 r.

 Działaniami ograniczającymi powstawanie szkód od gryzoni są:

• systematyczna pielęgnacja upraw,
• ochrona i propagowanie naturalnych wrogów.

Zwierzyna

W Nadleśnictwie Lubin szkody wyrządzane są głównie przez jeleniowate (sarna, jeleń europejski, daniel), średnio po około 300 ha rocznie. Najwięcej uszkodzeń od jeleniowaych zanotowano w 2006 r. na pow. 1185 ha i w roku 2008 na pow. 616 ha.

Zabiegami chemicznymi objęto w latach 2006-2015 lącznie powierzchnię 1614 ha,  średniorocznie 161 ha oraz zabiegami mechanicznymi łącznie powierzchnię 251 ha..

Do metod ochrony lasu zmierzających do ograniczenia szkód wyrządzanych przez zwierzynę należą:

• dostosowanie liczebności zwierzyny do opracowanych wieloletnich planów,
• kształtowanie właściwej struktury płci i wieku zwierzyny,
• poprawa warunków bytowych zwierzyny:

                  zagospodarowanie i utrzymywanie w dobrym stanie łąk śródleśnych,

            uprawa poletek łowieckich, na których karma dla zwierzyny jest    dostępna w ciągu całego roku,

            zakładanie poletek zgryzowych pod liniami wysokiego napięcia,

                     wyodrębnianie stałych ostoi zwierzyny, dokarmianie w okresie      niedoborów    pokarmowych,          

• grodzenie fragmentów upraw szczególnie narażanych na zgryzanie,
• ochrona indywidualna sadzonek (wszelkiego rodzaju osłony),
• stosowanie repelentów.

ZAGROŻENIA ANTROPOGENICZNE

Nadleśnictwo zaliczone zostało do I strefy uszkodzeń przemysłowych na łącznej powierzchni 11994,27 ha,  II strefy uszkodzeń przemysłowych  na łącznej powierzchni 8022,04 ha  i III strefy uszkodzeń przemysłowych  na łącznej powierzchni 187,23 ha wg stanu na 01.01.2016 r.

Ograniczenie zanieczyszczeń powietrza przez zakłady przemysłowe oraz gospodarstwa domowe w ostatnim dziesięcioleciu, zmniejszyło zagrożenie imisjami przemysłowymi dla lasów nadleśnictwa.